Branko Šotra (1906-1960)

9.5 – 23.5.2019.

Umjetnička galerija BiH ima čast i jedinstvenu priliku da u saradnji sa SPKD „Prosvjeta“ Sarajevo priredi, nakon skoro trideset godina od posljednje, još jednu veliku izložbu retrospektivnog karaktera na kojoj su izložena djela Branka Šotre. Ovaj umjetnik je u jugoslovenskoj istoriji umjetnosti bio zastupljen prvenstveno kao grafičar, posebno sa opusom koji je nastao tokom posljednjih petnaest godina njegovog života (1945-1960), tako da je njegovo slikarstvo nedovoljno afirmisano od strane struke. Još manje su poznati njegovi radovi u oblasti drvorezbarstva, ikonopisa i zidnog slikarstva.

Slikarski opus Branka Šotre na ovoj izložbi predstavljen je sa deset slika, devet ulja na platnu i šperploči koja se čuvaju u fundusu Umjetničke galerije BiH, kao i jedno ulje koje se nalazi u vlasništvu Muzeja Sarajeva. No malo je slika uopšte ostalo iza Šotre. U pitanju su slike sa motivima bosanskih hercegovačkih sela i gradova, ruralni i urbani pejzaži nastali tokom tridesetih godina kada je umjetnik živio u Bosni.

Izloženi plitki reljefi na ovoj izložbi potiču iz fundusa Umjetničke galerije BiH i Historijskog muzeja BiH. Dva reljefa iz Umjetničke galerije BiH su duborezne ikone Sv. Jovana Krstitelja i Sv. Save. Reljefi iz Historijskog muzeja BiH prikazuju seljake u poljskim radovima.

Crteži i grafike dominiraju na ovoj izložbi i unutar njene postavke možemo pratiti razvojni tok ili liniju kojom se grafička umjetnost Branka Šotre razvijala. Likovna kritika smatra da je u grafici uzor Šotri bio njegov profesor Ljubomir Ljuba Ivanović koji je mu je tokom studija predavao crtanje po prirodi. Šotra se prije 1945. godine malo bavio grafikom.

Početnu grupu postavke čine crteži i grafike sa motivima koje umjetnika povezuju sa rodnom Hercegovinom i Stocem, a to su stećci. Veliku grupu unutar izloženih crteža i grafika čine gradske vedute starog Mostara, Trebinja, Počitelja, Jajca i Stoca, sa njihovim tipičnim načinom tradicionalne gradnje. Posebnu grupu čine grafike i crteži sa prikazima poljoprivrednih radova, koje nam približavaju narodne običaje, obradu zemlje i života sela u Bosni i Hercegovini.

Još jednu zasebnu grupu grafike čine grafike sa tematikom iz Narodnooslobodilačke borbe (NOB) nastale nakon Drugog svjetskog rata. Umjetnik je u sebi, kao aktivan borac i komandir koji je istovremeno obavljao i političke aktivnosti i zaduženja, nosio bezbroj sjećanja i snažnih utisaka iz ofanziva i borbi s neprijateljem, uopšteno govoreći, iz partizanskog života. Vremenom će polako ljudi nestati sa grafika, a ostaće samo veličanstvena priroda koju umjetnik pamti.

Upravo će navedena priroda postati univerzum za sebe, beskrajno polje za istraživanje i usavršavanje jednog umjetnika kakav je Šotra i to u oblasti grafike. Grafika, odnosno tehnike drvoreza i linoreza bile su medij u kojem je Šotra uspio da dočara i prikaže svu raskošnost i nemilosrdnost prirode. Pa i ono što je bilo prepoznatljivo oku kao panj, pogorjela šuma – njeni strašni, jezivi, usamljeni sprženi ostaci, ogoljena bez života, ili krš, kamen, stijena – njeni gotovo morfološki prikazani slojevi postaju polako nešto neprepoznatljivo, apstraktno, asocijacija. Grafike posjeduju neobičnu atmosferu, kao da sadrže još jedan dodatni element, određen zvuk, a taj zvuk je ustvari neprekidna tišina. Neka od djela Šotra je upravo tako nazvao.

Dragana Brkić–Hodak

Branko Šotra

Branko Šotra (Kozice kod Stoca, BiH, 1906 – Stockholm, Švedska, 1960) završio je Kraljevsku umetničku školu u Beogradu 1929. godine. Službovao u Sarajevu 1930 – 37, Loznici 1937-38, Ohridu 1938-40. i u Vršcu 1940-41. Prije rata dva puta hapšen kao komunista (1933. i 1936). Bavio se slikarstvom, grafikom, duborezom, primijenjenom umjetnošću i likovnom kritikom. Bio je načelink Vojnog muzeja u Beogradu i redovni profesor i rektor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu.

Radionice za djecu

U sklopu izložbe održat će se nekoliko radionica za djecu. Radionice su besplatne, a prijave su moguće putem obrasca: