Bogdan Bogdanović

Večito 

1 – 30. novembra 2024.

Umjetnička galerija Bosne i Hercegovine

 

Velika retrospektivna izložba „VEČITO“, posvećena stogodišnjici rođenja velikana jugoslovenske arhitekture, Bogdana Bogdanovića (1922, Beograd – 2010, Beč), nakon niza gostovanja u regionu nastavlja svoj život u Umjetničkoj galeriji Bosne i Hercegovine, u periodu od 1. do 30. novembra ove godine. Budući da je sarajevska postavka i svojevrsna rekapitulacija gostovanja izložbe u gradovima BiH koji baštine Bogdanovićeve spomenike (Mostar, Travnik, Bihać), ovo će biti i povod da se sumiraju rezultati ove manifestacije, i ekskluzivno pogledaju postavke i eksponati koji se odnose na bosanskohercegovačke spomenike.

Tokom trajanja izložbe, koja će biti postavljena u Umjetničkoj galeriji BiH, biće organizovana stručna vođenja, susreti na temu kulture sjećanja, kreativne i edukativne radionice za djecu i mlade. Posjetioci će na izložbi moći da upoznaju cjelokupno stvaralaštvo Bogdanovića, kako spomeničko, tako i književno (u vitrinama će biti izloženo svih 20 knjiga koje je za života Bogdanović napisao, brojne monografije o njemu iz regiona i svijeta, itd), a posebnom virtuelnom projekcijom biće provedeni kroz spomenike – viđene sa zemlje i sa neba. U okviru monografskih izložbenih korpusa o Nekropoli žrtvama fašizma na Smrikama, Partizanskom groblju u Mostaru i Spomen-parku Garavice prvi put će imati prilike da vide autentične crteže koji se čuvaju u Beogradu i Beču, a kojima se rasvjetljavaju procesi nastanka ideje projekta, kao i da saznaju imena majstora – kamenorezaca iz Temske sa Stare planine, koji su isklesali Smrike, narodnom klesaru Beći Beganoviću koji je isklesao Garavice i dalmatinskim majstorima koji su sagradili Nekropolu u Mostaru.

Izložba će svečano biti zatvorena Velikim okruglim stolom, događajem od velikog značaja, koji je planiran za 29. novembar. Cilj Okruglog stola jeste da okupi stručnjake iz regiona, ponajviše iz BiH, koji bi izložili iskustva u svom radu odnosno definisali stanje i valorizovali značaj Bogdanovićevih spomenika u BiH (s tim u vezi, biće zastupljeno nekoliko aspekata: iskustva u edukaciji djece o spomeničkoj baštini tokom izložbe, socijalno-umjetnička aktuelnost Bogdanovića u BiH, (re)valoziracija Bogdanovićevih spomenika u BiH, restauratorsko-konzervatorski aspekt i sl.)

Pokrovitelj programa manifestacije je Fond za Zapadni Balkan – Western Balkans Fund, dok je pokrovitelj produkcije projekta Digital Printing Centar Beograd.

 

Autor, kustos i likovni identitet izložbe: Mare Janakova Grujić

Fotograf: Predrag Novaković

Voditeljica radionica: Aida Šarac Berbić, muzejski pedagog

Organizatori: Umjetnička galerija BiH i Centar za graditeljsko nasleđe “VAM” Beograd

Pokrovitelji: Fond za Zapadni Balkan (Western Balkans Fund), Digital Printing Centar Beograd

Trajanje: 1 – 30. novembar 2024.

Svečano otvaranje: petak, 1. novembar u 19 sati, Umjetnička galerija BiH.

Za radionice za decu osnovnih škola, koje ce trajati tokom cijelog novembra, vaspitači i učitelji mogu prijaviti razrede na E-mail: aidaa91@live.com

********

Naziv izložbe posvećene jubileju stogodišnjice rođenja velikana srpske i jugoslovenske arhitekture, Bogdanu Bogdanoviću (1922, Beograd – 2010, Beč), upućuje na „večito“ kao stvaralačko-tragalački motiv, podstrek i cilj. Izložba tretira cjelokupno stvaralaštvo ovog graditelja. Dvadeset memorijalnih spomenika rasutih po teritoriji gotovo cjelokupne Jugoslavije, dvadeset napisanih knjiga, urbanistički i arhitektonski projekti, nebrojeni crteži, skice, studije…svjedoče o više nego plodnom neimaru renesansnog ustrojstva ličnosti.

Poseban dio izložbe predstavljaju tri postavke monografski posvećene Nekropoli žrtvama fašizma “Smrike” u Novom Travniku, Partizanskom groblju u Mostaru i Spomen-parku Garavice u Bihaću, koje cjelovito i na osnovu do sada malo poznatih historiografskih činjenica i historijskih izvora obrađuje hronologije, historijate projektovanja i izgradnje, kao i geneze idejno-simboličkih matrica.

Izložba je bazirana na dvojnom čitanju Bogdanovićevih memorijala. Koncept se zasniva na premisi da na zemlji egzistiraju ornamentni zapisi, a sa neba se vide simboličko-mitski znakovi. Ono što se vidi sa zemlje pripada „istini o životu“, a ono što se vidi sa neba je „istina o smrti“. Obje istine su apsolutno optimistične, raskošne i jedinstvene. Dok se čitanje sa zemlje odvija u složenoj interakciji spomenik-posjetilac-ambijent, na isključivo trodimenzionalan način, čitanje sa neba je stilizovano i apstrahovano, i pripada mitskom, dvodimenzionalnom crtežu izuzetno duboke simbolike. Stvaranje veze između ovdašnjeg, zemaljskog sveta i onog nebeskog, bila je preokupacija autora na beranskom memorijalu, i ona je data kroz ornamentalni jezik etnologije i etnografije polimskog kraja.

U godinama u kojima je navršen jedan vijek od Bogdanovog rođenja, ova izložba nema za cilj da dešifruje umjetnički svijet kreatora i djela. Naprotiv, ona je pred nama kao dokaz da je to nemoguće, jer umesto da u svoja djela ugrađuje ideje, njihov tvorac je nastojao da im podari što više lica, značenja i tumačenja.

****

Bogdanovićevu retrospektivu u Sarajevu čini klasična i multimedijalna postavka. Veliki zidni eksponati u neuobičajenoj formi krugova monografski su posvećeni svakom Bogdanovićevom memorijalu, dok je poseban prostor dodijeljen postavkama posvećenim spomenicima u Novom Travniku, Mostaru i Bihaću. Izložbene vitrine sadrže Bogdanovićevo književno stvaralaštvo. Tu su i panoi sa Bogdanovim životopisom, topografijom radova na prostoru SFRJ, bibliografijama, zavičajni artefakti, kao i ekskluzivno izložen alat kojim su isklesane stele Nekropole na Smrikama.